Systematyczna i dokładna higiena jamy ustnej to podstawa nie tylko pięknego uśmiechu, ale przede wszystkim zdrowych zębów. Zaniedbanie codziennej higieny zębów jest najczęstszą przyczyną próchnicy, która dotyka ok. 70% Polaków. Najskuteczniejszym sposobem uniknięcia próchnicy jest systematyczne usuwanie płytki nazębnej. Jak powstaje płytka nazębna i jak ją usunąć? Tego dowiesz się z dalszej części artykułu.
Płytka nazębna – jak jest zbudowana?
Płytka nazębna, nazywana także płytką bakteryjną lub osadem nazębnym, to lepka i bezbarwna maź osadzająca się na zębach. W jej składzie znajduje się ponad 146 bakterii różnego typu, które osadzają się warstwowo. Ich struktura nie jest przypadkowa. W pierwszej kolejności osadzają się bakterie zawarte w ślinie, to głównie glikoproteiny, czyli białka. Z jednej strony mają chronić szkliwo zęba, ale z drugiej strony stanowią doskonałe podłoże dla przyczepiania się kolejnych drobnoustrojów.
Kolejne warstwy płytki nazębnej tworzą bakterie pochodzące z resztek jedzenia, przede wszystkim z węglowodanów. Początkowo płytka nazębna jest bezbarwna i trudno ją zauważyć. Ujawnia się pod wpływem wypicia kawy, herbaty lub soków o intensywnym zabarwieniu, które powodują, że płytka nabiera ciemniejszego zabarwienia. Jak powstaje płytka nazębna?
Płytka nazębna – jak powstaje?
Wiele osób zastanawia się jak powstaje płytka nazębna i jak można temu zapobiec. Powstawanie płytki nazębnej jest procesem całkowicie naturalnym i dotyczy każdego. Pierwsze bakterie osadzają się na szkliwie zęba już dwie godziny po dokładanej higienie jamy ustnej. Jest to proces ciągły, w pierwszej kolejności osadzają się glikoproteiny zawarte w ślinie, które stanowią podłoże dla kolejnych warstw bakterii. Najpierw osadzają się bakterie niepróchnicotwórcze, a potem próchnicotwórcze. Resztki pokarmu pozostające w jamie ustnej stanowią pożywkę dla bakterii, które szybko się namnażają i przenikają do powierzchni naddziąsłowej, poddziąsłowej oraz międzyzębowej. Płytka nazębna w pełni wykształca się w ciągu 24 godzin, dlatego tak ważne jest jej systematyczne usuwanie.
Początkowo płytka nazębna jest niewidoczna, ale pod wpływem kawy, herbaty, dymu tytoniowego nabiera ciemniejszego koloru i wygląda nieestetycznie, nie mówiąc już o negatywnym wpływie na szkliwo zębów.
Nieusuwana płytka bakteryjna ulega mineralizacji i zmienia się w kamień nazębny, który prowadzi do próchnicy. Jej leczenie jest długotrwałe i kosztowne.
Płytka nazębna – jak skutecznie z nią walczyć?
Skoro wiesz już jak powstaje płytka nazębna i jakie to powoduje skutki, to pora poznać skuteczne sposoby zapobiegania jej powstawaniu oraz metody jej usuwania.
Osoby, które chcą mieć zdrowe zęby i ograniczyć powstawanie płytki nazębnej w pierwszej kolejności powinny ograniczyć w swojej diecie słodycze. To zawarty w nich cukier jest doskonałą pożywką dla bakterii i przyśpiesza ich namnażanie.
Najważniejsza jest jednak prawidłowa higiena jamy ustnej. Zęby powinno myć się po każdym posiłku, ale nie zawsze jest to możliwe, dlatego szczególnie ważne jest ranne i wieczorne mycie zębów. Trzeba się do tego odpowiednio przygotować.
Najważniejszy jest dobór odpowiedniej szczoteczki, bo choć płytka nazębna jest miękką mazią, to usunie ją tylko mechaniczne szczotkowanie. Do wyboru są tradycyjne szczoteczki mechaniczne lub bardziej efektywne szczoteczki elektryczne albo soniczne. Niezbędna będzie także antybakteryjna pasta do zębów, nici dentystyczne oraz płyn antybakteryjny do płukania jamy ustnej.
Na szczotkowanie należy przeznaczyć 2-3 minut rano i wieczorem. Szczotkowanie należy przeprowadzać ruchami okrężnymi wymiatającymi od dziąsła do górnej części zęba. Szczoteczki nie należy mocno przyciskać do powierzchni zębów, ponieważ mogą powstać mikrouszkodzenia szkliwa. Po zakończeniu szczotkowania należy za pomocą nici dentystycznych oczyścić przestrzenie międzyzębowe. Na koniec warto przepłukać usta antyseptycznym płynem, który opóźni odkładanie się płytki nazębnej.
Płytka nazębna tworzy się nie tylko na zębach naturalnych, ale także na aparatach ortodontycznych oraz uzupełnieniach protetycznych. Z tego względu również one powinny być starannie czyszczone. Dzięki temu nie rozwiną się w jamie ustnej stany zapalne.
W przypadku silnie przylegającej płytki nazębnej pomocny będzie zabieg piaskowania wykonany w gabinecie stomatologicznym, jest całkowicie bezpieczny i bezbolesny.
Niedokładna higiena jamy ustnej sprawia, że pozostałości płytki nazębnej z czasem ulegają mineralizacji i zamieniają się w twardy kamień nazębny, który można usunąć tylko w gabinecie stomatologicznym. Kamień nazębny jest najczęstszą przyczyną stanów zapalnych dziąseł, próchnicy, paradontozy. Niestety często może skutkować to koniecznością usunięcia zęba.
Odpowiedź na pytanie jak powstaje płytka nazębna jest stosunkowo prosta i nie każdy musi znać wszystkie mechanizmy jej powstawania. Z punktu zdrowotnego znacznie ważniejsza jest odpowiedź na pytanie jak skutecznie ją usunąć i jak zapobiegać groźnym chorobom dziąseł i zębów.